بتادین نام تجاری داروی پوویدون آیودین است که یکی از مواد ضدعفونی کننده قوی میباشد و به طور طبیعی برای ضدعفونی کردن زخم ها به کار میرود. بتادین به دو نوع مختلف تقسیم می شود و دارای دو رنگ میباشد : سبز و رنگ قهوهای . در این مطلب از بهنام طب ایرانیان ، به برخی از خواص بتادین اشاره میکنیم .
خواص بتادین
محلول موضعی پوویدون آیودین برای شستشو و ضدعفونی کردن پوست، قبل و بعد از عمل های جراحی کوچک و بزرگ و تمیز کردن دست جراحان قبل از عمل ، استفاده میشود. محلول دهان شویه برای درمان بیماری های التهابی عفونی دهان و حلق که ناشی از باکتری ها به وجود آمده و نیز در جراحی های دندان ها استفاده میشود. اما پماد موضعی این دارو برای درمان یا پیشگیری عفونت در بریدگی ها و خراشیدگی ها اعمال جراحی کوچک و سوختگی ها و درمان عفونت های پوستی ،باکتری ها یا قارچ ها ،زخم بستر و هر زخم ناشی از توقف جریان خون در هرگونه بیماری های عفونی پوستی مصرف میشود.
عفونتهای پوستی کوچک و زخم ها معمولاً بدون درمان التیام می یابند ،اما برخی از زخم های سطحی ممکن است وقتی که آنتی بیوتیک در منطقه آسیب دیده استفاده شود سریع تر خوب شود. داروی بتادین بیش از ۴۰ سال است که پزشکان در سراسر جهان از آن به عنوان یک عامل دفاعی مهم برای مقابله با عفونت های موضعی استفاده میکنند زیرا از خواص آن می توان به این شاره کرد که به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی تمام نیازهای پزشکان و پرستاران را برطرف میکند .
استفاده کردن از بتادین بسیار آسان و راحت است اما قبل از استفاده از آن مایع باید دستان خود را به خوبی بشویید و سپس محل آسیب دیده را خشک و تمیز کنید و مقداری از بتادین را روی محل آسیب دیده بریزید و اجازه دهید خشک شود . اگر از کرم یا پماد آن استفاده میکنید یک لایه بسیار نازک را روی محل آسیب دیده بمالید و سپس پانسمان کنید و استفاده بیش از حد و طولانی مدت از بتادین به روند بهبود زخم کمک نمی کند حتی ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشد پس علاوه بر این که ماده ضدعفونی کننده خوبی است ممکن است برای بعضی از قسمتهای بدن مضر باشد مانند چشم ها و گوش ها ،که با تجویز پزشک می توان این مشکل را حل کرد.
یکی از خواص بتادین این است که قارچ ها و باکتری ها را از بین می برد. یکی از مشکلات اکثر بانوان عفونت میباشد که از راههای درمان این عفونت که توسط پزشک زنان تجویز میگردد شستشوی ناحیه با بتادین است. البته میزان بتادین مورد مصرف باید بین هفت و نیم درصد تا ۱۰ درصد غلظت داشته باشد که به صورت سواپ بتادین دار، محلول در آب مصرف میشود.
۵ تا از نکات مهم هنگام استفاده کردن از بتادین
۱. با توجه به خواص بتادین ، به هیچ عنوان به طور خودسر از بتادین برای سوختگی ها و یا زخم های عمیق مصرف نکنید به خاطر آن که آسیب بیشتری به بافت پوست می رسد .
۲. از آنجایی که بتادین حاوی ید است به هیچ عنوان نباید به طور مستقیم روی زخم باز ریخته شود، برای این کار باید بتادین روی گاز استریل ریخته شود و سپس روی زخم باز قرار داده شود ، ید موجود در صورت تماس مستقیم به داخل زخم میتواند، سبب کند شدن و به تاخیر انداختن روند بهبودی زخم شود.
۳. بهتر است در مورد زخمهای باز از گاز استریل، استفاده شود و از پنبه استفاده نشود، برای اینکه پنبه دارای پرزهایی است که نباید داخل زخم قرار بگیرد پس بهتر است از گاز استریل استفاده شود.
۴. برای زخم هایی که باز نیستند و خراشیدگی یا بریدگی های جزئی دارند میتوان از بتادین استفاده کرد و در اطراف زخم ریخته و پس از مدت زمان ۵ الی ۶ دقیقه محل زخم را با محلول شستشو داده و تمیز کرد.
۵. بتادین را نباید بیشتر از یک ساعت روی موضع قرار دهیم زیرا میتواند سبب ایجاد حساسیت ،خارش و قرمزی پوست شود.
موارد منع مصرف
با توجه به خواص بتادین باید گفت که ید موجود در بتادین با پراکسید هیدروژن ،نقره،تاتورولیدین و پروتئین هایی مانند آنزیم ها واکنش نشان میدهد ، نتیجه این واکنش بی اثر شدن خود بتادین و ترکیبات اشاره شده است . همچنین بتادین با بسیاری از ترکیبات جیوه نیز واکنش میدهد و ترکیبات خورنده ، ید جیوه را تولید میکند به علاوه چون بتادین با بسیاری از فلزات واکنش میدهد از این ماده نمیتوان برای ضدعفونی کردن گوش قبل از سوراخ کردن (پیرسینگ فلزی) استفاده کرد. بدن، ید را در مقادیر مختلف جذب میکند ،میزان جذب ید به ناحیه استعمال و وضعیت پوست بستگی دارد . با این توصیف بتادین در آزمایش های تشخیصی، غده تیروئید تشخیصی با ید رادیو اکتیو و عامل های تشخیصی مورد استفاده برای آزمایش ادرار و مدفوع ،مانند رزین اختلال ایجاد میکند.
انواع بتادین با توجه به خواص
در این بخش از مطلب به انواع بتادین و کاربردهای آنها خواهیم پرداخت. انواع بتادین عبارتند از :
بتادین سبز
پوویدون آیودین ۱۰درصد یک محلول ضدعفونی کننده غیر استریل می باشد. از کاربرد و خواص این بتادین برای آماده سازی پوست بیمار، قبل از درمان میباشد یا آماده سازی پوست قبل از جراحی و نابود کردن باکتری های عامل عفونتهای پوستی میباشد. طریقه مصرفی این بتادین، بتادین سبز یکبار مصرف است تا از آلودگی خارجی جلوگیری شود محل جراحی را پیش از جراحی پاک میکند . محلول را روی پوست زده و اجازه دهند خشک شود و ناحیه جراحی را میتوان با باند پانسمان بپوشاند.
بتادین قهوه ای
پوویدون آیودین هفت و نیم درصد می باشد . محلول ضد عفونی کننده غیر استریل میباشد که پاک کننده و از بین برنده ویروسها و باکتریها میباشد از بین بردن باکتری هایی که ممکن است پوست را عفونی کنند.بتادین برای آماده سازی پوست قبل از جراحی به کار برده میشود.
سخن پایانی
بتادین یک ماده ضدعفونی کننده ای است که کاربردهای زیادی در مراقبت های پزشکی دارد و باز خواص بتادین برای ضد عفونی کردن زخم و از بین بردن عفونت از آن استفاده میشود . با استفاده درست از این محلول به نتیجه خوبی دست پیدا می کنید و همچنین معایب و مزایای زیادی دارد و باید طریقه مصرف آن را خوب بدانید و بدون اطلاع پزشک کاری انجام ندهید.